Ung thư gan

Bệnh nhân có thể chuẩn bị sẵn tất cả các câu hỏi thắc mắc của mình (ghi trước trên giấy và mang theo) để được bác sĩ giải đáp kĩ lưỡng.

Để được tư vấn điều trị ung thư gan, quí bệnh nhân vui lòng mang theo toàn bộ xét nghiệm cũ, toa thuốc cũ, kết quả siêu âm bụng, kết quả và phim chụp CT bụng, MRI bụng (nếu có).

PHÒNG KHÁM TIÊU HÓA - GAN MẬT

TS.BS. NGUYỄN HỮU CHUNG

Lịch khám: Các buổi Sáng thứ 2,3,4,5,6, thứ 7, chủ nhật. Làm từ 6h30 sáng.

ĐỊA CHỈ PHÒNG KHÁM

Tại 476 Vĩnh Viễn, quận 10

TP Hồ Chí Minh

Điện thoại: 0981 6300 68

Ung thư là gì ?

Là tình trạng tăng sinh số lượng tế bào một cách không có kiểm soát

Vì sao ung thư nguy hiểm ?

Các khối u sẽ gây ra chèn ép các tế bào bình thường khác, chèn ép mạch máu hoặc thuyên tắc mạch máu, ... dẫn tới nhiều tình trạng rối loạn hoạt động của cơ quan, từ đó dẫn tới các biến chứng và tử vong.

Ung thư gan là gì ?

Là tình trạng có tế bào ung thư trong gan.

Ung thư gan nguyên phát là gì ?

Là ung thư gan mà tế bào ung thư có nguồn gốc từ các tế bào của gan. Thường gặp nhất là ung thư biểu mô gan (gọi tắt là HCC theo từ tiếng Anh: hepatocellular carcinoma ).

Sau đây, khi nói tới "ung thư gan", tôi xin ngụ ý đó là "ung thư biểu mô gan" (HCC).

Ung thư gan thứ phát là gì ?

Là tình trạng các khối u trong gan có nguồn gốc tế bào từ ung thư ở cơ quan khác (chẳng hạn như từ ung thư đại tràng, ung thư buồng trứng, ung thư tụy, ... ). Nói cách khác, đó là do ung thư ở cơ quan khác di căn tới gan. Trong y khoa, chúng tôi sẽ dùng các cụm từ để chỉ rõ nguồn gốc tế bào ung thư như là: ung thư đại tràng di căn gan, ung thư buồng trứng di căn gan, ...

Việc biết rõ nguồn gốc tế bào ung thư rất quan trọng, vì sẽ quyết định lựa chọn biện pháp điều trị nào, thuốc nào, nhằm đem lại hiệu quả tiêu diệt tế bào ung thư một cách tốt nhất. Ngoài ra, còn giúp bác sĩ tiên lượng (dự đoán) hiệu quả điều trị, cũng như thời gian sống của bệnh nhân.

Nguyên nhân gây ung thư gan ?

Tổn thương gan diễn ra lâu ngày, dẫn tới một số tế bào gan bị đột biến gen, trở thành những tế bào mầm mống ung thư. Các tế bào này có khả năng nhân đôi (tăng sinh về số lượng) một cách nhanh chóng, không kiểm soát được, dẫn tới hình thành các khối u gan.

Viêm gan siêu vi B
Viêm gan siêu vi C
Viêm gan do rượu bia
Viêm gan nhiễm mỡ lâu ngày
Một số bệnh rối loạn chuyển hóa: do bệnh ứ đồng (bệnh Wilson), bệnh ứ sắt trong gan
Do hóa chất
Do độc tố (ví dụ aflatoxin là một loại độc tố do nấm Aspergillus aureus tiết ra, thường có ở ngũ cốc để lâu ngày)
Viêm gan tự miễn (một dạng bệnh mà các tế bào miễn dịch (các tế bào bảo vệ của cơ thể) tấn công các tế bào gan, do "nhầm tưởng" các tế bào gan là tế bào lạ )
Một số bệnh lý khác

Chẩn đoán ung thư gan như thế nào?

Xét nghiệm máu:

Chỉ số AFP nếu tăng cao trên ngưỡng bình thường thì gợi ý nguy cơ ung thư gan
Chú ý: AFP có thể tăng ở người phụ nữ mang thai (là bình thường)
Chú ý: AFP có thể tăng cao ở người đang bị đợt viêm gan cấp (ví dụ viêm gan do thuốc)
Chú ý: AFP có thể không tăng cao ở một số người bị ung thư gan. Do đó, cần kết hợp chỉ số AFP với các kĩ thuật chẩn đoán hình ảnh.

Chẩn đoán hình ảnh:

Siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính vùng bụng (CT bụng), chụp cộng hưởng từ vùng bụng (MRI bụng) giúp phát hiện khối u. Trong đó, CT bụng và MRI bụng đạt độ chính xác cao.

Siêu âm giúp phát hiện ung thư gan

Chụp cắt lớp vi tính bụng ( CT bụng ) giúp chẩn đoán ung thư gan

Chụp cộng hưởng từ vùng bụng (MRI bụng) giúp chẩn đoán ung thư gan

Sinh thiết gan:

Là phương pháp dùng dụng cụ đặc biệt đưa kim nhọn xuyên qua da - vào trong gan để lấy một mảnh mô gan tại vị trí có khối u nghi ngờ. Sau đó xử lý và soi dưới kính hiển vi. Điều này giúp phát hiện các biểu hiện tế bào ác tính (ung thư).

Nhưng do đây là phương pháp xâm lấn, nên chỉ áp dụng trong một số trường hợp cần thiết, khi kết quả chụp CT bụng hoặc MRI bụng không thể phân biệt rõ là ung thư gan hay không (lành tính hay ác tính ?).

Ung thư gan đa ổ là gì?

Tổn thương gan diễn ra lâu ngày, dẫn tới một số tế bào gan bị đột biến gen, trở thành những tế bào mầm mống ung thư.

Các tế bào này có khả năng nhân đôi (tăng sinh về số lượng) một cách nhanh chóng, không kiểm soát được, dẫn tới hình thành các khối u gan. Nếu có nhiều tế bào mầm mống ung thư gan phát triển tại nhiều vị trí, thì sau đó sẽ hình thành nhiều khối u gan cùng một lúc. Chúng tôi gọi đó là ung thư gan đa ổ.

Hình ảnh ung thư gan đa ổ trên phim chụp cắt lớp bụng (CT bụng)

Thời gian để khối ung thư gan to lên gấp đôi ?

Tùy thuộc vào từng bệnh nhân cụ thể. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, có nhiều trường hợp kích thước khối ung thư to lên gấp đôi chỉ trong vòng 2-3 tháng.

Ung thư gan có điều trị được không ?

Giống như mọi loại ung thư khác, nếu phát hiện càng sớm khi kích thước khối u gan còn nhỏ, số lượng khối u ít (1-2-3 khối u nhỏ), chưa xâm lấn mạch máu, chưa di căn thì điều trị được.

Hiệu quả điều trị có thể rất tốt nếu phát hiện sớm.

Có những phương pháp điều trị ung thư gan nào?

1. Đốt khối u gan bằng sóng cao tần (RFA)

Thường là phương pháp được lựa chọn nếu chỉ có 1-2 khối u, kích thước khối u nhỏ (< 5 cm) và nằm ở vị trí thuận lợi (thường là ở thùy phải gan), xa các mạch máu lớn. Thời gian nằm viện ngắn ngày.

2. Thuyên tắc động mạch chọn lọc bằng hóa chất (TACE):

Các khối ung thư thường được nuôi dưỡng bởi các mạch máu (động mạch). Vì thế, nếu làm tắc đúng động mạch đang cấp máu cho khối u thì sẽ khiến khối u bị thiếu máu nuôi dưỡng, dẫn tới hoại tử khối u đó - Khối u bị phá hủy dần dần. Đó là bản chất của phương pháp TACE.

Ngoài ra, trong phương pháp này, trước khi làm thuyên tắc động mạch, bác sĩ sẽ bơm một dung dịch thuốc diệt tế bào ung thư vào đúng vị trí khối u (xem hình minh họa) để góp phần diệt các tế bào ung thư gan.

Thường là phương pháp được lựa chọn nếu kích thước khối u lớn > 5 cm, hoặc nhiều khối u (3 khối u trở lên), hoặc trong những trường hợp mà không thể phẫu thuật hay đốt khối u bằng sóng cao tần (RFA).

3. Phương pháp phẫu thuật:

Cắt bỏ khối u nhờ phẫu thuật. Nhiều trường hợp có thể phẫu thuật nội soi, bệnh nhân phục hồi nhanh, thời gian nằm viện ngắn.

4. Thuốc uống:

Một số loại thuốc uống đang được nghiên cứu giúp làm chậm sự phát triển khối u, hoặc thậm chí là tiêu diệt hoàn toàn khối u gan. Thường áp dụng nếu các biện pháp trên không thể thực hiện được (ở những người ung thư giai đoạn cuối).

5. Một số phương pháp khác:

Tôi không đề cập vì hiệu quả còn hạn chế, hoặc còn phải nghiên cứu thêm.

Lựa chọn phương pháp điều trị ung thư gan?

Việc lựa chọn phương pháp nào để điều trị ung thư gan cần dựa trên đặc điểm cụ thể của từng bệnh nhân:

Số lượng khối u (1, 2, hay nhiều khối u)
Vị trí khối u (ở gan phải hay gan trái)
Kích thước khối u (càng nhỏ càng dễ điều trị)
Đã có huyết khối tĩnh mạch cửa hay chưa
Tình trạng chức năng gan tại thời điểm phát hiện khối u (chức năng gan còn tốt hay không? bị xơ gan chưa ? xơ gan có nặng không ?)

Lựa chọn đúng phương pháp sẽ đem lại hiệu quả điều trị tốt nhất, tích kiệm chi phí tối đa cho bệnh nhân.

Vì sao phải cố gắng truy tìm nguyên nhân ung thư gan?

Nếu biết được nguyên nhân gây ung thư gan thì sẽ điều trị theo đúng nguyên nhân đó, nhằm giảm nguy cơ tái phát sau khi điều trị khối u, hoặc góp phần làm chậm tiến triển của khối u gan ở những bệnh nhân ung thư giai đoạn nặng.

Điều trị ung thư gan có gây rụng tóc hay chán ăn, mắc ói ?

Khác với phương pháp truyền hóa chất trong điều trị các loại ung thư khác, các phương pháp điều trị ung thư gan như RFA, TACE, phẫu thuật không gây ra rụng tóc, chán ăn, mắc ói.

Một số trường hợp ung thư gan giai đoạn nặng (giai đoạn cuối) điều trị bằng dạng thuốc uống thì mới có thể gây ra tác dụng phụ là chán ăn, mắc ói.

Nên điều trị ung thư gan ở đâu ?

Sau khi đánh giá chi tiết tình trạng bệnh, đồng thời xem xét các điều kiện kinh tế của gia đình bệnh nhân, tôi sẽ tư vấn biện pháp điều trị nào phù hợp nhất, cũng như tư vấn điều trị tại bệnh viện nào là thích hợp nhất đối với bệnh nhân. Điều này nhằm mang lại hiệu quả, thuận tiện và lợi ích tối đa cho từng bệnh nhân cụ thể.