PHÒNG KHÁM TIÊU HÓA - GAN MẬT
TS.BS. NGUYỄN HỮU CHUNG
Lịch khám: Các buổi Sáng thứ 2,3,4,5,6, thứ 7, chủ nhật. Làm từ 6h30 sáng.
ĐỊA CHỈ PHÒNG KHÁM
Tại 476 Vĩnh Viễn, quận 10
TP Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0981 6300 68
Đại tràng là cơ quan nào?
Đại tràng còn gọi là ruột già, là đoạn ruột có nhiệm vụ chính là cô đặc nước trong ruột để tạo thành phân (tương đối đặc) gồm những chất không thể hấp thu trong lòng ruột, để thải ra ngoài.
Viêm đại tràng là gì ?
Là tình trạng viêm ở vùng đại tràng. Có thể viêm ở một đoạn nào đó, hoặc là viêm lan tỏa nhiều chỗ, hoặc là viêm toàn bộ đại tràng.
Nguyên nhân của viêm đại tràng?
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn tới biểu hiện viêm ở đại tràng:
- Viêm đại tràng do các phản ứng tự miễn dịch (các tế bào miễn dịch (có chức năng bảo vệ cơ thể) "nhầm tưởng" các tế bào ở thành ruột là các tế bào lạ, nên tấn công gây tổn thương viêm ruột). Đây là cơ chế của 2 loại bệnh phức tạp ở đại tràng là "bệnh viêm loét đại tràng xuất huyết" và "bệnh Crohn".
- Viêm đại tràng do nhiễm vi khuẩn cấp tính (E.coli, Salmonella, ...)
- Viêm đại tràng do nấm (ví dụ: candida albicans)
- Viêm đại tràng do virus (ví dụ: cytomegalovirus)
- Viêm đại tràng do kí sinh trùng (ví dụ: amíp)
- Viêm đại tràng do thiếu máu (tình trạng giảm cấp máu cho đại tràng)
- Viêm đại tràng do sử dụng một số thuốc: một số thuốc kháng viêm, thuốc ức chế tiết axit dạ dày (nếu dùng lâu ngày), thuốc kháng sinh (nếu dùng dài ngày hoặc phối hợp nhiều kháng sinh)
- Viêm đại tràng do xạ trị
Người bị viêm đại tràng có thể bị những triệu chứng như:
- Cảm giác mắc đi cầu nhiều lần, đi cầu nhiều lần trong ngày
- Phân lỏng, có thể có lẫn nhầy nhớt, hoặc có thể lẫn máu
- Đau bụng
- Một số người có biểu hiện táo bón
- Sốt: ở người đang bị viêm cấp tính
- Sụt cân: Ở người bị viêm ruột lâu ngày (thường là bệnh Crohn, nhưng cũng có thể ở người bị lao ruột)
- Thiếu máu: Ở người bị bệnh Crohn hoặc bệnh viêm loét đại tràng xuất huyết, ...
Chẩn đoán viêm đại tràng có phức tạp không ?
Khi khám cho một bệnh nhân nghi ngờ viêm đại tràng, bác sĩ cần trả lời ít nhất 2 câu hỏi:
- Bệnh nhân này có thực sự bị viêm đại tràng không?
- Nếu đúng là viêm đại tràng thì do nguyên nhân gì?
Để trả lời chính xác 2 câu hỏi trên, đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm của bác sĩ, nếu không sẽ rất dễ chẩn đoán sai.
Chẩn đoán sai ?
Cả 4 tình huống sau đây đều rất thường gặp:
- Là một người không bị viêm đại tràng nhưng lại bị chẩn đoán là viêm đại tràng. Trong khi thực ra bệnh nhân chỉ bị hội chứng ruột kích thích, hoặc bị rối loạn tiêu hóa thoáng qua, hoặc do ăn phải thức ăn không đảm bảo vệ sinh (ở các quán nhậu, hàng quán kém vệ sinh ... )
- Là một người thực ra bị viêm đại tràng nhưng lại bị chẩn đoán nhầm thành "hội chứng ruột kích thích".
- Là trường hợp chẩn đoán đúng viêm đại tràng, nhưng lại xác định không chính xác nguyên nhân dẫn tới viêm.
- Nhầm lẫn giữa các bệnh: viêm loét đại tràng xuất huyết , bệnh Crohn, lao đại tràng
Hệ quả của chẩn đoán sai ?
Chẩn đoán sai đương nhiên sẽ dẫn tới điều trị không đúng. Cụ thể là:
- Sử dụng thuốc không đúng loại cần thiết: nên bệnh không giảm
- Sử dụng thuốc không đủ thời gian cần thiết: Những bệnh như viêm loét đại tràng xuất huyết và bệnh Crohn thường phải dùng thuốc trong nhiều năm, thậm chí duy trì suốt đời. Do đó, bệnh sẽ tái phát, và khi tái phát thì có thể nặng hơn, điều trị sẽ tốn kém hơn.
Cần làm gì để chẩn đoán đúng bệnh viêm đại tràng ?
Chẩn đoán viêm đại tràng cần dựa vào:
- Hỏi bệnh tỉ mỉ : Đây là bước không thể thiếu, để xem bệnh nhân có các triệu chứng nào nghi ngờ viêm đại tràng hay không.
- Khám toàn thân
- Xét nghiệm máu
- Xét nghiệm phân
- Nội soi đại tràng (một số trường hợp có thể cần làm thêm nội soi dạ dày, hoặc nội soi ruột non)
- Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính bụng (CT bụng), chụp cộng hưởng từ vùng bụng (MRI bụng), X-quang phổi thẳng (nếu cần thiết)
Có cần phải thực hiện tất cả các xét nghiệm trên ?
Y khoa cũng giống như mọi ngành nghề khác, phụ thuộc kiến thức, kinh nghiệm và sự nhạy bén của bác sĩ.
Nếu chủ quan, làm thiếu xét nghiệm cần thiết thì có thể bỏ sót bệnh, hoặc chẩn đoán không chính xác.
Nhưng nếu có kĩ năng hỏi bệnh chính xác, nhận định nhạy bén, thì bác sĩ sẽ có định hướng chẩn đoán đúng ngay từ đầu. Nhờ đó, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân làm ngay những xét nghiệm nào thực sự cần thiết. Từ đó tích kiệm thời gian đi khám bệnh, và tiết kiệm tối đa chi phí xét nghiệm cho người bệnh.
Việc chỉ định hàng loạt xét nghiệm không cần thiết sẽ gây lãng phí tiền của bệnh nhân và lãng phí của xã hội nói chung.
Nội soi đại tràng có quan trọng không ?
Nội soi đại tràng rất quan trọng trong chẩn đoán bệnh lý đại tràng nói chung, và bệnh viêm đại tràng nói riêng.
- Giúp tầm soát và loại trừ ung thư đại tràng
- Giúp phát hiện biểu hiện viêm (nếu có)
- Làm sinh thiết vị trí tổn thương viêm để chẩn đoán phân biệt các dạn viêm ruột, lao ruột, ung thư )
- Đánh giá mức độ nặng của bệnh
- Đặc điểm hình ảnh nội soi có thể giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân viêm đại tràng (do mỗi dạng viêm có thể có một số dấu hiệu hình ảnh đặc trưng riêng)
Hình ảnh nội soi đại tràng bình thường
Viêm đại tràng do bệnh Crohn
Viêm đại tràng do dùng thuốc kháng sinh kéo dài
Viêm đại tràng do amip
Viêm đại tràng do nấm Candida albicans
Viêm đại tràng do vi khuẩn Salmonella paratyphi B
Viêm đại tràng do virus (Cytomegalovirus)
Tầm quan trọng của chẩn đoán và điều trị chính xác ?
Tốt nhất là nên chẩn đoán chính xác trước, rồi mới bắt đầu điều trị. Việc kê thuốc điều trị vội vã có thể dẫn tới "mất dấu vết" của bệnh, gây khó khăn cho chẩn đoán sau này.
Chẩn đoán chính xác giúp điều trị đúng thuốc, đúng cách. Bên cạnh đó, việc điều trị chính xác ngay từ đầu sẽ giúp:
- Tích kiệm rất nhiều chi phí cho bệnh nhân
- Tránh tái phát (điều trị tốn kém hơn vì bệnh thường tiến triển nặng hơn)
- Tránh biến chứng dẫn tới phải phẫu thuật ( ví dụ: cắt ruột, ... )
- Người bệnh có cuộc sống bình thường, không ảnh hưởng tới sinh hoạt và lao động
Hình ảnh nội soi đại tràng ở người bệnh lao đại tràng
(trước & sau điều trị)
Hình ảnh nội soi đại tràng ở người bệnh Crohn
(trước & sau một đợt điều trị)
Hình ảnh nội soi đại tràng ở người bị viêm loét đại tràng xuất huyết
(trước & sau một đợt điều trị)
Phương pháp điều trị viêm đại tràng ?
Điều trị cần theo đúng nguyên nhân (đây cũng là lí do tôi luôn đề cao việc chẩn đoán chính xác trước, rồi mới điều trị) :
- Do virus thì dùng thuốc kháng virus
- Do vi khuẩn thì dùng thuốc kháng sinh
- Do nấm thì dùng thuốc kháng nấm
- Do lao thì điều trị theo phác đồ điều trị lao (thường là 9 tháng)
- Bệnh viêm loét đại tràng xuất huyết hoặc bệnh Crohn: Thuốc giảm viêm, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc điều hòa miễn dịch, thuốc điều trị sinh học.
- Phẫu thuật nếu có biến chứng mà không thể điều trị bằng thuốc
Lựa chọn thuốc nào đòi hỏi kiến thức của người bác sĩ điều trị, theo đúng phác đồ quốc tế đã nghiên cứu và hướng dẫn điều trị.
PHÒNG KHÁM TIÊU HÓA - GAN MẬT
TS.BS. NGUYỄN HỮU CHUNG
Lịch khám: Các buổi Sáng thứ 2,3,4,5,6, thứ 7, chủ nhật. Làm từ 6h30 sáng.
ĐỊA CHỈ PHÒNG KHÁM
Tại 476 Vĩnh Viễn, quận 10
TP Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0981 6300 68